İşsizlik ekonomik boyutuna bakmaksızın, gelişmiş ve gelişmekte olan bütün ülkelerin ekonomik sorunlarından birisidir. Nüfusun Hızla artması ve kırdan kente göç, işsizlik sorununu gözle görülür hale getirmektedir. Son dönemde yaşanan pandemi süreci de işsizliğe büyük katkı sağlamıştır. Türkiye’de 2021 Şubat ayına göre 15 yaş ve üzeri işsiz sayısı 4 milyon 236 bin kişidir.
Başlıklar
İşsizlik Nedir?
İşsizlik,herhangi bir toplumda çalışmak isteyen fakat iş bulamayan insanların olması durumudur. Dünya Çalışma Örgütü’ne (International Labour Organization ILO) göre işsizlik;
- İşi olmayan
- İş arayan,
- Bir işi yapmaya hazır durumda olan kişiler olarak tanımlanır ve bir kişinin işsiz statüsüne girmesi için bu üç özelliği de taşıması gerekir.
İşsizlik Türleri Nelerdir?
İşsizlik, iradi (sübjektif) veya gayri iradi (objektif) olarak ikiye ayrılmaktadır. İradi olarak adlandırılan işsizlik türünde bireyler kendi isteği doğrultusunda çalışmazken, gayri iradi işsizlikte ise bireyler çalışmak istediği halde geçici veya sürekli olarak bir iş bulamamaları durumudur. Gayri iradi işsizliği ve iradi işsizliği doğuran belirli nedenler vardır. İradi işsizlikte eğer işçi, işverenin çalışma koşulları ve ücret politikasını beğenmezse veya vasıf ve yeteneğine uygun iş bulamazsa çalışmak istemez. Gayri iradi işsizlik ise uzmanlaşma ve iş bölümünün yüksek olduğu ülkelerde ortaya çıkmaktadır. İşsizlik, işsiz kalma süresine göre alt başlıklara ayrılmaktadır:
Geçici (Friksiyonel-Arızi) İşsizlik
Gelişmiş ve gelişmemiş bütün ülkelerde görülen bu işsizlik türü, yeteneklerine uygun iş bulamayıp daha iyi koşullarda çalışmak isteyen, öğrenim hayatını yeni bitmiş ve iş arayanlar, üretim girdilerinin gecikmesi gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkmaktadır. Bu iş türü geçicidir ve işsiz durumdaki kişilere uygun iş veren kurumlar varken, işçi ve işverenin buluşamaması sorunudur. İş ve işçi bulma kurumu eğer iyi bir organizasyon sağlarsa, geçici işsizlik sorunu da ortadan kalkar.
Bünyevi -Yapısal (Strüktürel) İşsizlik
Nüfus artışı fazla olmasına rağmen üretim araçlarının yetersiz olması durumunda ortaya çıkan işsizlik türüdür. Daha çok gelişmekte olan ülkelerde görülmekte ve uzun süreli işsizlik türüdür.
Yaygın (Kütlevi) İşsizlik
Gelişmiş sanayi bölgelerinde görülen, ekonomik nedenlere dayanan gayrı iradi işsizlik türüdür.
Konjonktürel (Devri) İşsizlik
Genellikle, ülkelerde meydana gelen kriz ve duraklama sürecinde dalgalanma biçiminde görülen işsizlik türüdür.Bu işsizlik türünde konjonktürel dalgalanma düştüğü zaman yani iktisadi faaliyetlerde azalma olduğunda işsizlik artar, dalgalanma yükseldiği zaman işsizlik azalır.Kapitalist üretim sistemlerinde sık görülmektedir .Konjonktürel işsizliğe 1973 yılındaki petrol krizi örnek olarak verilebilir.
Mevsimlik İşsizlik
Genellikle tarımsal faaliyetlerin yaygın olduğu bölgelerde görülmekle birlikte, inşaat ve turizm sektörlerinde de mevsimsel işsizlik görülebilmektedir.Mevsimsel işsizliğin ortaya çıkmasındaki en en önemli nedenler;
- Mevsim değişikliği,
- Hava koşulları,
- Üretimde etkili olan mamul talebinin belirli dönemlerde değişmesindendir.
Gizli İşsizlik
Bu tür işsizlik geri kalmış ve az gelişmiş ülkelerde görülen, bir kişinin işsiz olmamasına rağmen üretim faaliyetine hiçbir olumlu katkısı olmaması durumudur. Gizli işsizlik durumunda işçiler yaptıkları işi bıraktıklarında üretimde hiçbir azalma olmaz. Bu tür işsizlikte işçiler fiilen çalışıyor göründüğü için işsizlik tespiti yapmak zordur. Örnek olarak gelişmekte olan birçok ülkede, çiftlikler çok fazla işçi çalıştırmaktadır. Eğer bu işçilerden bir kısmı işten ayrılırsa, üretim faaliyetinde değişim olmaz.
Kısmi İşsizlik
Kısa süreli işsizlik tipidir. Moda işsizliği, mevsimsel işsizlik, grev işsizliği, arızi (friksiyonel) işsizlik veya bölgesel işsizlik gibi işsizlik türleri bu grupta yer almaktadır.
Kronik İşsizlik
Sermayenin yetersiz olduğu ülkelerde görülen işsizlik türüdür. Bu işsizlik türünde kişiler düşük ücretle çalışmak isteseler bile, yeterli makine ve teçhizat olmadığı için iş bulamazlar. Ayrıca nüfus artışı ve tarım dışı ekonomik faaliyetlerin yetersiz kalmasından dolayı kronik işsizlik daha fazla şiddetlenmektedir.
Efektif Talep İşsizliği
İlk defa 1929 yılında, dünyada meydana gelen ekonomik krizden sonra J.M.KEYNES tarafından ortaya atılmış bir kriz çeşididir. Tüketim ve üretimin azalmasına bağlı olarak efektif talep yetersizliğinde ortaya çıkmaktadır.
Bir yanıt yazın