2023 yıl sonuna doğru borsada sert düşüşler yaşandı. Bu düşüşler özellikle hisse bazlı olarak yaşandı diyebiliriz. Çünkü borsa genelinde tepe noktasından %20’yi bile bulayan bir düşüş yaşandı. Buna karşın hisselerin çoğunda %30’u aşan değer kayıpları vardı. Öyle ki %50’lerin üzerinde değer kaybı ile yılı tamamlayan hisseler bile oldu. Yatırımcılar hem 2023’te yaşanan sert düşüşün nedenini hem de 2024’te borsanın ne olacağını merak ediyor. Bize son birkaç günde gelen soruların başında 2024’te borsa yükselecek mi, borsa yeniden ralli yapar mı gibi sorular yer alıyor. Tüm bu soruları cevaplamak ve borsada yaşananlarla ilgili tüm detayları ayrıntılı bir içerikle sizlere anlatmak istedik, hazırsanız başlayalım.
2023’TE BORSA NEDEN DÜŞTÜ?
Yılın sonuna doğru yaşanan sert satışların farklı sebepleri vardı. Seçimler sonrasında Türkiye’nin ekonomi politikası değişti. konomi yönetiminin başına MehmetŞişek ve TCMB’nin başına Hafize Gaye Erkan getirildi. Daha sonrasında sıkılaştırıcı para politikası uygulanmaya başlandı ve bunun sonucunda da bazı ekonomik etkiler ortaya çıktı. Bunların yaşanacağı biliniyordu elbette. Fakat piyasanın ilk tepkisi sert olmamış, aksine kurala dayalı ekonoik modele geçildiği çin güzel performans gösteren bir borsamız vardı. Ancak beklenti üzerinde gelen faiz artışları, İsrail Filistin savaşının çıkması, krediye erişimin zorlaşması gibi faktörler borsadaki düşüşlerin hız kazanmasına neden oldu.
TCMB’nin Faiz Artırımlarını Borsadaki Düşüşe Etkisi
Şu an borsanın düşmesindeki ana etken faiz artırım politikası olarak gösteriliyor. Fiyat istikrarını sağlama ve enflasyonu düşürebime adına yapılan faiz artırımları ile beraber mevduat faiz oranları daha cazip hale geldi. İnsanlar borsada risk alıp kazanç kovalamak yerine risksiz kaznaç olarak gördükleri mevduata yönelmeye başladılar.
Her ne kadar politika faizi artırılmadan da mevduat faizleri benzer seviyede olsa da, faiz artırımlarıyla beraber mevduata ödenen faiz oranlarında da bir tık artış olması yatırımcıların borsaya olan ilgilerinin mevduata yönelmesine neden olmuş gibi görünüyor. Elbette ki tek neden faiz oranlarını yükseltilmesi değildi.
Krediye Erişimin Kısıtlanması ve Kredi Maliyetlerinin Yükselmesi
Borsanın 2023 yılını düşüşle kapamasının ardındaki bir başka neden ise kredi maliyetleriydi. Krediye erişimin zorlaşması , maliyetlerin yükselmesi gibi nedenler şirketleri ucuza kredi arayışına itti. Bu nedenle bazı şirketler hisse satışı yaparak buradan gelir elde etmeye çalışma yoluna gidince halka açıklık oranları artan şirketlerin hisselerine düşüşler yaşandı. Bu tarz düşüşlere örnek olarak SASA ve IMASM gösterilebilir. Özellikle İmaş Makina 2023’te en çok kaybettiren hisseler listesinde de başı çekmekteydi.
İsrail-Filistin Savaşını Borsaya Etkileri
Borsa İstanbul’da yaşanan değer kayıplarının başlangıç noktası ise İsrail-Filistin savaşı oldu diyebiliriz. Türkiye’nin Filistin ile olan bağları, yakınlığı ve İsrail’in tutumuna karşı sert açıklamalarıyla borsada ilk düşüşler yaşanamaya başlamıştı. Daha sonrasında endeks birkaç kez toparlanmaya çalışsa da bu yükselişler satış fırsatı olarak değerlendirildi. Yani hisselerin düşmesinin ardındaki nedenlerden bir tanesi de İsrail-Filistin savaşı olmuştu.
Likidite Yokluğu Borsayı Nasıl Etkiledi?
Özelikle Aralık ayı itibariyle borsada likidite kaybı dikkat çekti. Bunda yatırımcıların mevduata yönelmesinin yanı sıra NOEL Christmas vs gibi tatillerle beraber paranın piyasadan çekilmesi de etkili oldu. Kredi olanaklarının da yüksek faizler nedeniyle kısıtlanması likiditenin azalmasını tetikledi. Ayrıca 2023 yılında yapılan yeni halka arzlar da diğer hisselerde likiditenin düşmesine neden oldu.
Halka arzlara yönelen fonlar ve yatırımcıların paraları nedeniyle çok komik rakamlarla bazı hisse senetlerinde devre kesiciler çalışmaya başladı. En sonunda da zaten halka arz hisseleri daha ilk günden eksi yakmaya başlayınca borsada satışlar derinleşti. Umuyoruz ki 2024 yılında SPK bu konuda daha sorgulayıcı olur ve daha az sayıda şirketin halka arzına onay verir. Yoksa 2024’te de likidite sıkıntıları yaşanma ihtimali doğabilir.
Hisse Senetlerinde Yapılan Manipülasyonların Borsadaki Düşüşteki Payı
Borsada özellikle 2023’ün son 3 haftasında yaşanan sert değer kaybının nedeni ise bazı hisse senedi paylarında yaşanan sert ve anlam verilemeyen düşüşler oldu. Bakıldığında GUBRF ve birkaç hisse senedinde başlayan taban serisi borsaya lan güveni azalttı. Yeni yatırımcıların bir anda hesap kapamasına neden oldu. Öyle ki 2023’ün son 1 ayında 800 bin civarı yatırımcı borsada ayrıldı.
GUBRF hissesinde bedelsiz sermaye artırımının SPK tarafından onaylanmaması ve bunun SPK bülteninde değil de şirketin attığı kap sonrası öğrenilmesi yatırımcıların akıllarını karıştırdı. Güven olmadığı yerde para kolay kolay durmaz. Bu nedenle de GUBRF hissesi taban serisi yaptı ancak 150 lira altında alıcı bulabildi. GUBRF hisse satışı yapan ekibin diğer hisselerde de satışa geçtiği bazı platformlarda ifade edildi. Yine VİOP teminatlarını tamamlamak için spotta hisse satışı yapan büyük yatırımcılar olduğuna dair söylentiler vb. haber akışları satışları tetikleyen faktörlerden oldu.
2024’TE BORSA NASIL FİYATLANIR?
2023 geride kaldı ve yeni yıla giriş yaptık. Artık yatırımcıların akıllarında olan soru işaretleri 2024 yılına yönelik. 2024’te borsa yükselir mi? Yeni bir hisse senedi rallisi başlar mı gibi sorular gelmekte. Aslında soruların cevapları mantık çerçevesinde belli Eğer ki 2023’te borsanın düşüşünü tetikleyen olaylar yaşanmaz ve olumlu haber akışları daha fazla olur ise, borsadaki yükseliş kaçınılmaz olacaktır. Bugün analist raporlarına bakıldığında bir çoğunda borsadan yeni rekor beklendiği görülebilir. Çünkü Türkiye her ne kadar faiz artırsa da, maaşlara yapılan son zamlar sonrasında enflasyon patikasından kolay olay çıkabilecekmiş gibi görünmüyor. Bu nedenle de yüksek enflasyon nedeniyle parasının değerini korumak isteyen yatırımcılar borsada kalmaya ve yeni yatırımcıların borsaya gelmesi de devam edecek gibi görünüyor.
TCMB Faiz Artırımını Bitirirse Borsa Yükselir mi?
TCMB’nin faiz politikasında sona yaklaşıldığını ifade etmesi artık Ocak ayında son bir artış ve sonrasında faizlerin bir sür sabit tutulması yönünde bir algı oluşturdu. Eğer TCMB bu ay bir 250 baz puanlık faiz artışı daha yapıp faiz artırım politikasının sonuna geldik derse bu borsaya olumlu yansıyacaktır. Borsa yapılan 250 bp faiz artışı yerine faiz artırım politikasının sonuna gelindiği mesajını fiyatlayacaktır.
TCMB’nin faiz artışları sonrası döviz kurlarında önemli bir değişlik olmadığı görülüyor. Bu da aslında yapılan faiz artışlarının doları baskılamak için olmadığını gösteriyor. Çünkü TCMB faiz artırırken diğer taraftan kendisi rezerv topluyor. Açıkçası şu şartlarda TCMB’nin erken bir faiz indirimine gitmesi zor görünüyor. Ama 2024’te FED ve ECB’den beklenilen faiz indirimleri yatırımcıların bu konuda umutlu olmalarını sağlıyor. 2024’te TCMB’nin faiz kararını etkileyebilecek gelişmeler arasında dolar kurunun ne olacağı da yer alıyor. Bu nedenle dolar ne olur diye kararı takip etmekte borsanın gidişatını öngörmek açısından önemli olacak gibi duruyor.
İsrail – Filistin Savaşı Sona Ererse Borsa Nasıl Etkilenir?
Önümüzdeki dönemde İsrail-Filistin savaşının ilerleyişi borsamızı da etkilemeye devam edecektir. Özellikle iki taraflı bir uzlaşmayla bitecek ve ateşkesin kalıcı olarak imzalanacağı bir ortam Borsa İstanbul’da fiyatlamaları olumlu etkileyecektir. Bu nedenle bir barış olması durumunda borsada yükselişlerin yaşanma ihtimalinin güçlü olacağını söylememizde fayda olacaktır.
Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Değerlendirmeleri Borsayı Etkiler mi?
2024 yılında borsayı etkileyebilecek önemli haber akışları içerisinde not artırımları da yer alıyor olacak. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’ye bakışı 1 yıl içerisinde oldukça değişti. Türkiye’nin gri listeden çıkmak için attığı adımlar, ekonomi politikasının yenden ortodoks politikalara dönmesi kredi derecelendirme kurumlarının Türkiye’ye olumlu gözle bakmasını sağladı. Bu da Moody’s, Fitch gibi önemli kurumların Türkiye’nin kredi notunda veya görünümünde önümüzdeki değerlendirmelerde olumlu adımlar atabilme ihtimalini kuvvetlendiriyor. Bu tarz görünüm veya not artırımları olması halinde borsa tarafına da yansımalarının olumlu olacağını söyleme mümkün olacaktır.
Yatırım Fonlarının TL Cinsi Varlıklara İlgisi Artmaya Başladı
Dünyada oldukça büyük paraları yöneten fonlar var. Bu fonların ülke borsalarına girişleri borsada cidi ralli hareketleri başlatabilme potansiyeli taşıyor. Son bir kaç haftada trilyonlarca dolarlık fonları yöneten simlerden Türk Lirası varlıklarına yönelik ciddi talep olduğuna dair açıklamalar geliyor. Yine Carry Trade için TL varlıkları önermeye başlayan kurumlar da var. Özellikle uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının yapacakları olumlu değerlendirmeler ve not artışları Borsa İstanbul tarafına da ciddi bir yabancı yatırımcı girişini beraberinde getirebilir.
BORSA 2024’TE YÜKSELECEK Mİ?
Aslında borsa 2023 yılının pozitif kapadı, yani yükselişle tamamlanan bir yıl oldu. Buna karşın yaşanan yükseliş enflasyon oranının altında kaldı. Bu nedenle aslında borsa para kazandırmış olmadı. Tabi hisse senedi bazlı çok para kazandıran hisseler de oldu. ASTOR, EUPWR, CWENE gibi hisse senetleri enflasyonun kat ve kat üzerinde paralar kazandırdı. Ancak borsa geneline bakıldığında hisselerin performansı düşük kaldı. Özellikle yan kağıtlarda ciddi zararlar eden yatırımcılar oldu. Bu yatırımcılar da umutlarını 2024’e taşıdı. Peki borsa 2024’te ralli yapar mı, yükselir mi?
Borsa bir ralli yapar mı sorusunun cevapları aslında haber akışlarında olacak. Bahsettiğimiz maddeler gerçekleşirse borsada yükselişler kaçınılmaz olacaktır. Eğer bunlara ABD ve Avrupa’nın faiz indirimlerinin beklentilerden fazla olması eklenirse bu içeride TCMB’yi de tetikleyebilir. TCMB’nin de 2024ortalarından itibaren bir faiz indirimine başlaması, borsa tarafında yeni bir ralli oluşmasına neden olabilir.
Diğer taraftan halka arzların 2024 yılında devam edip etmeyeceği merak konusu. Piyasadaki likiditeyi su gibi emen halka arzların artık 2022 ve 2023’e göre daha az onaylanmasını bekliyoruz. Halka arzlara giden paranın da piyasaya dönmesiyle birlikte daha fazla likidite ve işlem hacmiyle beraber İstanbul Borsası’nın 2024’te yeni zirve seviyeleri göreceğine inanıyoruz. Borsada son 9 haftadır yabancıların hisse alışında olmaları da umutların 2024’te yeşermesi için ortamın müsait olduğunu gösteriyor. Herkese bol kazançlı, mutlu ve hepsinden önemlisi sevdikleriyle birlikte sağlıklı bir yıl diliyoruz.
Bir yanıt yazın