Trump’ın Yeni Gümrük Tarifeleri: Türkiye En Düşük Vergi Diliminde

ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan 2025 tarihinde Beyaz Saray’ın Gül Bahçesi’nde yaptığı açıklamayla küresel ticarette yeni bir dönemin başladığını duyurdu. Trump, “karşılıklı tarifeler” adı altında tüm ülkelere en az yüzde 10’luk temel gümrük vergisi getiren iki yürütme emri imzaladı.

“2 Nisan 2025, Amerikan sanayisinin yeniden doğduğu gün, Amerika’nın kaderinin geri alındığı gün ve Amerika’yı yeniden zenginleştirmeye başladığımız gün olarak sonsuza dek hatırlanacak” diyen Trump, bu kararı “ekonomik bağımsızlık ilanı” olarak nitelendirdi.

Yeni Gümrük Tarifeleri Ne Getiriyor?

Trump’ın açıkladığı yeni vergi tarifeleri kapsamında tüm ülkelere en az %10’luk bir temel gümrük vergisi uygulanacak. Ancak ABD yönetimi, “adil olmayan ticaret politikaları” uyguladığını iddia ettiği bazı ülkelere çok daha yüksek oranlar getirdi.

İşte ülkelere göre uygulanacak yeni gümrük vergileri:

Ülke	Tarife Oranı (%)
Lesotho	50
Kamboçya	49
Vietnam	46
Tayland	36
Çin	34
Endonezya	32
Tayvan	32
İsviçre	31
Güney Afrika	30
Hindistan	26
Güney Kore	25
Japonya	24
Malezya	24
Avrupa Birliği	20
İsrail	17
İngiltere	10
Türkiye	10

Trump ayrıca, geçen hafta duyurduğu yabancı yapımı tüm otomobillere yüzde 25’lik ithalat vergisinin de uygulamaya konulacağını teyit etti.

Türkiye En Düşük Vergi Dilimine Dahil Edildi

Beyaz Saray’ın yeni gümrük vergisi planında Türkiye, en düşük vergi dilimi olan yüzde 10’luk kategoride yer alıyor. Bu durum, Türk ihracatçıları için önemli bir avantaj oluşturuyor.

İsrail bile yüzde 17’lik vergi dilimindeyken, Türkiye’nin İngiltere ile birlikte en düşük vergi dilimine dahil edilmesi, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin nispeten olumlu seyrettiğinin bir göstergesi olarak yorumlanabilir.

Yeni Tarifelerin Uygulanma Takvimi

Beyaz Saray’ın açıklamasına göre, yüzde 10’luk temel gümrük vergileri 5 Nisan 2025 tarihinde, daha yüksek oranlı vergiler ise 9 Nisan 2025 tarihinde yürürlüğe girecek. Otomobiller için uygulanan yüzde 25’lik ek vergi ise Trump’ın açıklamasını yaptığı gece yarısından itibaren uygulanmaya başladı.

Dünya Ülkelerinden İlk Tepkiler

Trump’ın yeni gümrük vergisi kararları, küresel çapta büyük yankı uyandırdı ve çeşitli ülkelerden sert tepkiler geldi:

• Çin: Ticaret Bakanlığı ABD’nin kararını kınadı ve “kararlı karşı önlemler” alacaklarını duyurdu. “Tarih, gümrük vergilerinin ABD’nin kendi sorunlarını çözmediğini kanıtladı” açıklamasını yaptı.
• Avrupa Birliği: Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, gümrük vergilerinin dünya ekonomisine büyük darbe vuracağını ve “dünya çapında milyonlarca insan için vahim sonuçlar doğuracağını” söyledi.
• Avustralya: Başbakan Anthony Albanese kararın “mantıksal hiçbir dayanağı olmadığını” belirterek, “Bu, bir dostun yapacağı bir hareket değil” yorumunu yaptı.
• İsveç: Başbakan Ulf Kristersson, “Bir ticaret savaşı istemiyoruz… ABD ile birlikte ticaret ve iş birliği yoluna geri dönmek istiyoruz” dedi.
• Güney Kore: Geçici Devlet Başkanı Han Duck-Soo, “Küresel ticaret savaşı artık bir gerçeklik haline geldi” açıklamasını yaptı.

Finansal Piyasalara Etkisi

Trump’ın yeni gümrük vergileri açıklamasının ardından küresel piyasalarda sert düşüşler gözlendi:

• ABD Piyasaları: Dow Jones vadeli işlemleri yaklaşık 800 puan (yüzde 1,8), S&P vadeli işlemleri yüzde 2,7 ve teknoloji ağırlıklı Nasdaq 100 vadeli işlemleri yüzde 3,3 değer kaybetti.
• Asya Piyasaları: Tokyo’daki Nikkei 225 yüzde 2,9, Güney Kore’nin Kospi endeksi yüzde 1,7 ve Avustralya’nın ASX 200 endeksi yaklaşık yüzde 1,2 geriledi.
• Şirket Hisseleri: Nike’ın hisseleri yüzde 6, General Motors yüzde 3 değer kaybetti. Çip devi Nvidia’nın hisseleri de Tayvan’a yüzde 32 oranında tarife uygulanmasının ardından yaklaşık yüzde 5 düştü.
• Emtia Piyasaları: Altın fiyatı rekor seviyeye ulaşarak ons başına 3.167 dolara çıktı. Bitcoin ise 88 bin dolar seviyelerinden 83 bin dolar seviyelerine geriledi.

Finans piyasalarında Trump’ın yeni gümrük tarifelerine diğer ülkelerden gelecek tepkiler nedeniyle çalkantılı dönem devam edecek gibi duruyor. Yurt dışı borsalarda sert satışlar yaşanırken döviz tarafındaki hareketlilik nasıl olacak merak ediliyor. Küresel piyasalarda doların değer kaybetmesi bekleniyor. Ancak TL bazlı olarak dolar kurunda halen yükseliş beklentisi hakim olmaya devam ediyor.

ABD İş Dünyasından Tepkiler

Trump’ın açıkladığı yeni tarifeler, ABD iş dünyasında karışık tepkilerle karşılandı:

• Ulusal Restoranlar Birliği: “Bu ölçekte yeni tarifelerin uygulanması, işletmecilerinin restoranlarını açık tutmak için üstesinden gelmek zorunda kalacakları değişiklik ve aksaklıklar yaratacaktır.”
• Ulusal İmalatçılar Derneği: Başkan Jay Timmons, “İmalatçılar için riskler daha yüksek olamazdı. Yeni gümrük vergilerinin yüksek maliyetleri yatırımları, istihdamı, tedarik zincirlerini tehdit ediyor” dedi.
• Tüketici Teknolojisi Derneği: Başkan Gary Shapiro, “Yeni tarifeler, Amerikalılar üzerinde büyük vergi artışlarıdır; bu, enflasyonu artıracak, ana caddelerdeki işleri yok edecek ve ABD ekonomisi için bir resesyona neden olabilecek” açıklamasını yaptı.
• Amerikan İmalat Birliği: Başkan Scott Paul, Trump’ın duyurusunu “doğru yönde atılmış gerekli bir adım” olarak nitelendirdi.

Ekonomistlerin Uyarıları

Ekonomistler, yeni tarifelerin ABD ekonomisi üzerinde olumsuz etkiler yaratacağını düşünüyor. Yale Üniversitesi Bütçe Laboratuvarı’nın yakın tarihli bir analizine göre, ithalata uygulanan yüzde 20’lik genel bir tarifenin ortalama ABD hanehalkına en az 3.400 dolarlık ek maliyet getirmesi bekleniyor.

Uzmanlar, Trump’ın tarifelerinin ABD’li tüketiciler ve işletmeler için fiyatları artıracağını, küresel ticareti aksatacağını ve küresel ekonomiye zarar vereceği konusunda uyarıyor.

Türkiye İçin Ne Anlama Geliyor?

Türkiye’nin en düşük vergi dilimine dahil edilmesi, Türk ihracatçıları için önemli bir avantaj sağlıyor. Bu durum, ABD pazarında Türk ürünlerinin rekabet gücünü koruyabilmesi açısından kritik öneme sahip.

İsrail’e uygulanan %17’lik vergi ile karşılaştırıldığında, Türkiye’nin %10’luk dilimde yer alması, Türk-Amerikan ticari ilişkilerinin nispeten olumlu bir zeminde ilerlediğini gösteriyor.

Bu gelişme, Türkiye’nin ABD pazarına yönelik ihracatını artırma potansiyeli taşıyor. Diğer ülkelere uygulanan yüksek gümrük vergilerinin yarattığı dezavantajı değerlendirerek, Türk şirketleri ABD pazarında daha fazla pay elde etme fırsatı yakalayabilir.

Sonuç

Trump’ın yeni gümrük vergileri, küresel ticaret dengelerini derinden etkileyecek nitelikte. ABD’nin onlarca yıldır benimsediği serbest ticaret politikasının terk edilmesi anlamına gelen bu hamle, dünya genelinde ticaret savaşlarını alevlendirme potansiyeli taşıyor.

Türkiye’nin en düşük vergi dilimine dahil edilmesi, Türk ihracatçıları için bir fırsat penceresi açarken, diğer ülkeler arasında başlayan misilleme kararları küresel ekonomiyi yeni bir belirsizlik dönemine sürüklüyor.

Önümüzdeki dönemde, ülkelerin alacağı karşı önlemler ve bu önlemlerin küresel ekonomiye etkileri yakından takip edilmeye devam edecek.